Libya’da bir devlet üç hükümet

Trablus'taki Halife Guvey baÅŸbakanlığındaki hükümet Ulusal Kongre'ye yakın,Tobruk'taki Abdullah Sini baÅŸbakanlığındaki hükümet ise yapılan son seçimde oluÅŸan Temsilciler Meclisi'ne yakındır. Libya'da karışıklığı bahane edip darbeye kalkışan emekli General  Hafter ise Tobruk tarafında güçlü olduÄŸundan bu hükümetin ve meclisin saÄŸlıklı ve güvenli çalışmasını engellemekte üzerlerinde baskı oluÅŸturmaktadır. Buda iki tarafın barışı saÄŸlamak adına  aralarında yaptığı görüşmeleri olumsuz  etkilemektedir.

Libya'da barış umudu

BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) ülkedeki sorunu çözmek, tarafların arasını bulmak ve uzlaşı hükümetini kurmak için bir sene önce Fas'ın Süheyrat kentinde baÅŸlattığı çalışmalar neticesinde Fayizel Sarac baÅŸbakanlığındayeni bir uzlaşı hükümetikurulmasını saÄŸladı. Libya'ya giremeyen bu uzlaşı hükümeti Tunus'ta toplantılarına baÅŸladı.  Ä°ki tarafında katılımıyla kurulan bu hükümet resmi olarak göreve baÅŸlaması için Tobruk Meclisi'nden güvenoyu alması gerekmekte. Yapılacak bir barış darbeci emekli GenerelHafter'in iÅŸine gelmediÄŸinden baskısı altında tuttuÄŸu Tobruk Meclisi'nden bu karar ÅŸimdiye kadar çıkamamıştır. 200 civarı meclis üyesi bulunan Tobruk Meclisi'ndeki  100'ün üzerinde milletvekili meclis dışında güvenoyu için imza toplamıştır. Fayizel Sarac Hükümeti'ne Tobruk tarafında karşı olanlar ve destek verenler olduÄŸu gibi Trablus tarafındada aynı ÅŸekilde destekleyenler ve karşı olanlar bulunmaktadır.

Libya ikinci bir iç savaşı kaldıramaz

Yeni hükümeti destekleyen gruplar Libya ikinci bir içsavaşı kaldıramaz daha çok uçuruma yuvarlanırız diyerek bir ÅŸans verelim diyorlar karşı olanlar ise 17 Åžubat devrimiyle elde edilen kazanımların kaybedilmesinden endiÅŸeliler. Fas AnlaÅŸması'nın yüzde seksenine sıcak bakıyorlar. Ä°tiraz edenler ise bazı maddeler öne sürüyor. Bunlar emekli General Hafter'in konumu, görev verilmemesi,   Ä°slami görüş sahibi devrimcilerin savaÅŸ suçu sebebiyle Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde (UCM) yargılanma tehdidi,  Libya ordusun ne ÅŸekilde kurulacağı ve kimlerden oluÅŸacağı konusunun netleÅŸmemesi,  yetkinin sadece Tobruk Meclisi'nde deÄŸil Trablus Kongresi'ndede olması gibi maddelerdir. Bu itirazı BM temsilcisi M.Kobler'e Trablus ziyaretinde ilettiler fakat barışa katkı saÄŸlayacak yaklaşımı Kobler deÄŸiÅŸiklik yapamayız diyerek reddetti. Bu maddelerin düzeltilmesine Tobruk Meclisi'ne destek veren siyasilerden bir kısmı da sıcak bakıyor.  Trablus'a giremeyen Sarachükümetinin Trablus'a girebilmesine ve baÅŸkentte göreve baÅŸlamasınaimkan veren bu durum tarihi bir fırsatın kaçırılmasına sebep olmuÅŸtur. Üçüncü hükümet halen Libya'da gereken desteÄŸi bulamamış baÅŸarı saÄŸlayamamıştır.Ä°lk günlerde büyük bir umutla bakılan Libya halkını heyecanlandıran BaÅŸbakan F. Sarac tam olarak gruplarca benimsenmedi.  BM tarafından atanan Sarac, Libya'nın büyük bir bölümünü elinde tutan Trablus tarafına göre bazı hatalar yaptı.Sarac, daha çok Tobruk tarafına ağırlık vererek Trablus'un taleplerini göz ardı etti.  Darbeci Hafter ile gizlice görüştü. 17 Åžubat Devrimi yıldönümü kutlamaları yeni hükümet kurulmadan yapılamaz dedi.  32 bakanlıkla kurulan kabineyi Tobruk'un itirazı üzerine 10'a düşürmesi geniÅŸ tabanlı halk desteÄŸini kaybettirdi. 32 bakanlıkla kurulan hükümetin daha sonra 10'a düşüreceÄŸini el altından gizlice söylemesi ve bunun duyulması halkta siyasilerde ve kabilelerde  kendisine olan desteÄŸin ve güvenin azalmasına sebep olmuÅŸtur.Bu durum Libya'yı daha çok karamsarlığa itmiÅŸ ve BM çalışmalarından hayır gelmeyeceÄŸi anlayışının  yayılmasına sebep olmuÅŸtur.

Libya'da yeni  siyasi çözüm arayışları

Libyalılar çareyi kendi aralarında görüşerek çözmeyi düşünmekteler fakat bu çalışmada Libya'da özellikle Tobruk tarafında etkili olan komÅŸu ülkelerin iÅŸe karışmasıyla çıkmaza girmiÅŸtir. Libya halkının büyük çoÄŸunluÄŸu gücünden fazla  abartılan DAEÅž bahanesiyle ülkelerine yapılacak dış müdahaleye karşılar. Kabileler ülkesi olan Libya'da her iki ayrı  hükümete destek veren kabilelerin büyük çoÄŸunluÄŸu böyle bir müdahalede bir araya geleceklerini ve yeniden Ömer Muhtar Destanı yazacaklarını belirtiyorlar.

Türkiye destek beklentileri

Libya'da her iki tarafa destek veren siyasilerin Türkiye'den beklentileri çok. Türkiye'nin daha fazla yanlarında olmasını istiyorlar. Bazı Libyalı siyasiler Türkiye'nin son zamanlarda Suudi Arabistan ile arasının iyi olmasından ümitlenerek her iki ülkenin birlikte hareket ederek Libya'da barışa katkı sağlayabileceği inancındalar. Libya'ya komşu olan Tunus, Fas ve Cezayir gibi ülkelerde Libya'ya dışarıdan yapılacakmüdahalenin bir işe yaramayacağını açıkladılar. Bu açıklamaların ardından Tunus'un sınır kasabalarına Libya tarafında konuşlu olduğu söylenen DAEŞ militanlarının silahlı saldırılarına maruz kalmaya başladı. Libya'ya yapılacak bir dış müdahale Kuzey Afrika'daki ülkeleride çok endişelendiriyor. Bu ülkeleryeni bir Ortadoğu tablosuyla karşılaşmaktan korkuyorlar.